Verkeersanalyses voorspellen toenemende files de eerstvolgende jaren tot er een verkeersinfarct optreedt, concreet: een gedeeltelijke verlamming van de economische activiteit, gebrek aan toevoer van goederen en diensten en maatschappelijke chaos.
De cijfers spreken voor zich: in 2017 stonden we, allemaal samen, elke werkdag 88.000 verloren uren in de file (in 2012 waren het 50.000 verloren uren).
Brussel veroorlooft zich, als Europese hoofdstad, een gigantische mobiliteitsprobleem: 200.000 wagens snellen dagelijks door de tunnels. De haven van Antwerpen versmacht. De Liefkenshoek heeft vorig jaar meer dan 10 miljoen voertuigen verwerkt en is verzadigd. Het aantal vertraagd verkeer/file in de tunnels en op het tolplein was in 2014 nog 52 uur file. Vorig jaar was dit 808 uur file.
Ondertussen neemt de bevolking in Vlaanderen toe, gaan meer werknemers aan de slag en rijden meer buitenlandse voertuigen en salariswagens over onze wegen. Iedere week trekt minstens één of andere vereniging stevig aan de alarmbel. De overheden nemen wel maatregelen om de druk op de ketel wat te verlichten en maken vooral plannen tegen 2030: meer budgetten voor de verkommerde en ontbrekende infrastructuur, meer goederen per spoor en via het water, verbetering van het openbaar vervoer, veiliger fietswegen, enzovoort …
VIERDAGENWEEK: SNEL EFFECT EN INGRIJPEND
Een beleid gericht op meer, bredere en veiligere wegen en minder voertuigen vraagt ieder jaar veel geld, is zonder effect op korte termijn en is niet meer ingrijpend genoeg.
Om een verkeersinfarct tijdig te voorkomen en de economie zonder groeiverlies gaande te houden is naast de bestaande, een zwaardere aanpak noodzakelijk: een wijziging in onze manier van werken en leven, met name de invoering van een vierdagenweek zonder arbeidsduurvermindering. We hebben geen andere keuze meer.
En toch zal dit bij een deel van de bevolking weerstand oproepen. Want zij raakt de levensgewoonten, de interne organisatie van bedrijven, scholen, overheidsadministratie, van bijna de ganse samenleving. Ze vraagt een aanpassing van de burgers. Maar de voordelen van een vierdaagse werkweek zijn zo groot dat, na 3 à 5 jaar, de grootste weerstand verdwenen zal zijn.
De invoering omvat:
- een algemene regel: 4 dagen van 9 uur per week en de halvering van het aantal wettelijke feestdagen. Ieder bedrijf of sector kiest een bepaalde formule van 4 dagen gesmeerd over 6 dagen (zaterdag inbegrepen).
- uitzondering: bedrijven of instellingen die een zodanig product of service aanbieden, waarbij een vierdagenweek zeer nadelig uitvalt kunnen met vertraging overschakelen naar het vierdagen-regime.
- geen arbeidsduurvermindering: het verschil tussen het aantal werkdagen in het 5 dagen-regime en het 4 dagen-regime wordt weggewerkt door een aanvullend aantal werkdagen te presteren in periodes overeen te komen met de werkgever (bv. in periodes van seizoendrukte).
VOORDELEN VAN EEN VIERDAGENWERKWEEK
Ongetwijfeld zijn er nadelen. Maar hoe meer men er over nadenkt, hoe meer voordelen duidelijk worden:
- voordelen voor publieke/private werkgever: minder verbruik van elektriciteit, verwarming, poetswerk, …
- minder slijtage van de overheidsinfrastructuur
- minder verkeersongevallen, gunstige milieu-effecten
- meer kans op familieleven
- minder stress, burn-out
- meer vrijetijdsbesteding, meer ontspanning, toerisme, cultuur
- meer maatschappelijke participatie, vrijwilligerswerk
- meer mogelijkheden tot flexibilisering van de arbeidsmarkt en innovatie, enzovoort ...
NAAR EEN VERSNELLING VAN DE DIGITALE REVOLUTIE
Het voornaamste voordeel van het vierdagenregime is dat het ons aanzet tot een versnelling van de digitale revolutie: het optimaal gebruik maken van computers en internet in ons leven en werken. Want de verkeersfiles zijn fenomenen die behoren tot de nadagen van onze industriële samenleving.
Het nieuwe, digitale tijdperk is aangebroken. Het zal elk aspect van ons leven en werken binnendringen en veranderen. Onze samenleving, onze economie zullen volgens totaal andere principes werken dan nu het geval is.
De digitale revolutie verandert volledig ons begrip van ruimte, tijd en massa. Vele werkgevers hebben geen behoefte meer aan een stenen ‘ruimte.’ Ze zullen virtueel en overal zijn.
Nu gaan de meeste werknemers ‘naar het werk.’ Het werk zal naar de werknemer gaan. Bedrijven zullen, via een virtueel netwerk, naadloos in verbinding staan met klanten, andere bedrijven en werknemers, vele voorwerpen kunnen beter als ‘bits’ dan als massa verzonden worden. We hebben amper een besef van de stromen van mogelijkheden die de digitale revolutie op ons loslaat. Erger nog, we zijn veel te traag in het creatief inspelen op deze mogelijkheden. Digitaal leven en werken zullen onze verkeersellende wegwerken.
Robert Stouthuysen
Erevoorzitter Janssen Pharmaceutica en VOKA
