Agoria pleit voor een soepele opstart van de Europese gegevenseconomie.
De Europese commissie publiceerde recent het langverwachte voorstel voor een Data Act.
'Dit kan een grote stap zijn in de verdere ontsluiting en ontwikkeling van de Europese data economie. We moeten er ook opletten dat het voorstel van regelgeving dat nu voorligt niet te veel gedreven wordt door een beschermende visie, met allerlei beperkende verplichtingen, in plaats van een katalysator te zijn voor data innovatie en ondernemerschap', zegt Bart Steukers, CEO van technologiefederatie Agoria.
De data-economie vertegenwoordigt ongeveer 3 procent van de geldwaarde van alle geproduceerde goederen en diensten in Europa in een jaar tijd (bbp). In België wordt de data-economie geschat op 14 miljard euro, of zo’n 3,3 procent van het bbp en zo’n 130.000 jobs. De Commissie wil het aandeel van de data economie in bbp verdubbelen tegen 2025 en daarbij moet de Data Act een belangrijke tool worden om deze doelstelling te bereiken. Bart Steukers: 'Agoria ondersteunt deze ambitie volledig. Wat het delen van data betreft, moeten veel bedrijven - vooral de kleinere - echter hun weg nog vinden. Zij hebben stimulansen en steun nodig. Het is nu niet het moment om over de hele linie strenge maatregelen op te leggen die de data innovatie en creativiteit in de kiem dreigen te smoren.'
Overheden: als je de wereld wil veranderen met (open) data, begin dan eerst bij jezelf
Het voorstel voorziet in verplichte toegang van overheden tot data van bedrijven in bepaalde zogenaamde "uitzonderlijke situaties", zoals een corona-epidemie. Regels vastleggen voor toegang van overheden tot data kan mogelijks versnippering van regelgeving voorkomen. Bart Steukers: 'Maar het kan ook snel leiden tot het doodmaken van nieuwe verdienmodellen zoals intelligente verkeersmanagement systemen in een context van ‘simme steden’. Is grote verkeershinder door een samenloop van omstandigheden in een stad een “uitzonderlijke situatie”, waardoor data gratis moet worden weggegeven? Met andere woorden, de redenen voor verplichte toegang tot data van overheden moeten zeer strikt worden omschreven en mogen niet vatbaar zijn voor misbruik. Bovendien wordt de “free flow of data” vandaag in de eerste plaats gehinderd door het gebrek aan open data vanuit overheidsorganisaties zoals vervoersmaatschappijen. De publieke sector zou hier het voorbeeld kunnen geven, in plaats een onduidelijk en belemmerend kader voor bedrijven te creëren.'
Free flow of data tussen bedrijven: vrijwillige stimuli in plaats van verstikkende verplichtingen
Het voorstel introduceert een nieuw concept waarbij consumenten en bedrijven die gegevens genereren via een apparaat, of het nu een mobiele telefoon, een auto of een apparaat is dat via internet met aparaten in contact staat (IoT), gratistoegang zouden moeten krijgen tot deze gegenereerde data. De achterliggende filosofie is een terechte bezorgdheid dat de consument onvoldoende zeggenschap heeft over zijn data in de platform economie tussen producten en klanten. In een industriële bedrijfscontext, met bijvoorbeeld intelligente machines en data-gedreven productielijnen, dreigt de Data Act volgens Bart Steukers een averechts effect te hebben en ontluikende initiatieven van vrijwillige deling van data eerder monddood te maken.
Duidelijkheid over gebruik en beheer van data zou volgens Agoria de markt meer zekerheid kunnen bieden. Nu dreigen sommige bepalingen volgens Agoria de contractuele vrijheid van bedrijven te ondermijnen en een averechts effect te hebben.
'Modelcontracten voor data uitwisseling tussen bedrijven kunnen zeker nuttig zijn voor startups, die vaak weinig ervaring of juridische middelen hebben om contractuele onderhandelingen over gegevensuitwisseling van nul af aan te voeren. Maar dit moeten niet-bindende overeenkomsten zijn om aan te moedigen in plaats van te verplichten. De Europese Commissie moet veeleer bedrijven stimulansen bieden om gegevens te delen, zoals regelingen die bedrijven in staat stellen nauw samen te werken zonder onder het mededingingsrecht te vallen', zegt Bart Steukers.
Bart Steukers besluit : 'In het algemeen moet de wet erop gericht zijn gegevensuitwisseling te stimuleren en vertrouwen te scheppen door een duidelijk kader te creëren. Het opleggen van strikte verplichtingen aan iedereen terwijl we ons nog in een zeer vroeg stadium van de ontwikkeling van de Europese gegevenseconomie bevinden, kan het bereiken van onze doelstellingen in het digitale decennium eerder belemmeren dan aanmoedigen.'
